Bağımlılık

Bağımlılık

Bağımlılık deyince akla sadece sigara ya da uyuşturucu gelse de uzmanlar, bağımlılığın küçük yaşta ailede başladığını söyleyerek, kişide yaptığı erozyona değiniyorlar. Sözün özü, bağımlılığın her çeşidi sağlıksız.

Bir maddeye ya da bir insana bağımlılık... Adı her neyse artık onsuz yapamayacağını hissetmek. Bunun takıntı haline dönüşmesi ve nihayet artık kurtulmanın çok zor olduğu bir canavara dönüşmesi. Bu süreç bazı insanlarda çok yavaş olsa da kiminde de oldukça hızlı olabiliyor. Yani bazı insanlar bağımlılığa daha elverişli olabiliyor. Dünyada her tür bağımlılığa son verebilmek için çalışmalar hızlandırıldı.

Tüm toplumların kanayan yarası haline gelen eroin, kokain, esrar, alkol ya da hap kullanımı gibi bağımlılıklar katlanarak artıyor. Tıp, özellikle 15-30 yaş grubu üzerinde büyük tehlike oluşturan çeşitli bağımlılıklara son verebilmek için yeni yöntemler üzerinde çalışmalarını hızlandırdı.

Bunte dergisiyle söyleşen, Münih Üniversitesi Psikiyatri Kliniği Başkanı, bağımlılık uzmanı Doç. Dr. Michael Soyka , dünyada alkol kullanımının İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra üç katına çıktığını, sadece Almanya'da 2.5 milyon tedavi altında alkolik bulunduğunu söylüyor. Esrar, kokain ve eroin bağımlılarının sayısı son on yıl içinde dört kat arttı. Almanya'da 1.4 milyon insan, aralarında yoğunlukla ağrı kesicilerin bulunduğu birtakım ilaçların bağımlısı haline gelmiş durumda. Dünyadaki dağılıma bakıldığında, Amerika'da kitleler halinde uyarıcı hap ve kokain bağımlılığı, Avrupa'da ise alkolizm ön plana çıkıyor. Esrar ve eroin gibi uyuşturucuların kullanım oranları ise neredeyse eşit.

Michael Soyka, Amerikalı uzmanların kokaine karşı bir aşı geliştirmeye çalıştıklarını ve aşının nikotin bağımlıları üzerinde de engelleyici etki yapmasının beklendiğini belirterek, ''Aşı ile vücuda verilecek olan antikorlar, kokain ya da nikotin molekülleri beyne ulaşmadan onlara yapışarak beyne gitmelerini ve bağımlılığı oluşturmalarını engelleyecek. Ayrıca sigarayı, esrarı ve kokaini bırakanlara, yeni bir yöntem olarak antidepresan tedavileri de uygulanıyor. Çünkü bu maddelere yeniden başlamanın en önemli nedeni, hissedilen huzursuzluk ve mutsuzluk. Antidepresanlar bu duyguyu yok ediyorlar'' dedi.

Michael Soyka, Amerika'da bütün bağımlılıklara karşı etkili olacağı düşünülen ve deneme aşamasında bulunan eski bir şaman ilacından söz ederek bu ilacın tarayıcı hafıza üzerinde önemli bir rolü bulunan glutomat adındaki salgıyı etkilediğini söylüyor. Soyka'ya göre, insan beyni sadece aldığı maddenin kendi üzerinde yaptığı etkiyi değil, hangi koşullarda o maddeye ihtiyaç duyduğunu da hafızasına alıyor. Yapılan araştırmalar, Ibogain'in beyindeki bağımlılıkla ilgili bilgilerin hatırlanmasını büyük oranda engellediğini ortaya koyuyor.

Madde kullanım bozuklukları

Madde bağımlılığı tanı ölçütleri:

A) Maddenin kitinin uyumunu bozacak, klinik olarak belirgin bir rahatsızlığa yol açacak biçimde kullanılması ve 12 aylık sürede aşağıdakilerden üçünün bulunması
a. Direnç artımı
b. Yoksunluk belirtilerinin olması ve bunları gidermek için madde alımını sürdürme
c. Maddenin tasarlandığından fazla miktarda ve sürede alınması
d. Madde kullanımını bırakmak ya da denetlemek için yineleyen çabalar
e. Maddeyi elde etmek için ve madde etkisinde çok zaman harcama
f. Madde etkisi altında olduğu için günlük işlerinin yerine getirememe
g. Sosyal, bedensel ya da ruhsal bir sorunun varlığına karşın madde kullanımını sürdürme

Madde kötüye kullanımı tanı ölçütleri:

A) Maddenin kişinin uyumunu bozacak, klinik olarak belirgin bir rahatsızlığa yol açacak biçimde kullanılması, 12 aylık sürede aşağıdakilerden bir ya da fazlasının bulunması
a. Evde, işte ya da okulda yükümlülüklerini sürdürmesini önleyecek şekilde yineleyici biçimde madde kullanımı
b. Fiziksel tehlike yaratabilecek durumlarda madde etkisi altında alma
c. Madde kullanımı ile ilişkili olarak yasal sorunların varlığı
d. Sosyal yaşamda yineleyici ve kalıcı sorunlara yol açmış olmasına karşın kullanımı sürdürmesi
B) Bu madde için kişinin bağımlılık tanısı almamış olması

Madde kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan bozukluklar:

Bunlar maddenin etkilerine bağlı olarak intoksikasyon, kesilme, intoksikasyon deliryumu, kesilme deliryumu, demans, kalıcı amnestik bozukluk, psikotik bozukluk, duygudurum bozukluğu, anksiyete bozukluğu, cinsel işlev bozukluğu ve uyku bozukluğudur.