E-Devlet ve E-Kurum Kavramları

Türkiyemizde Bilgi Toplumu ve e-Devlet sözcükleri son yıllarda oldukça sık duyulur ve kullanılır oldu.Onlarla ilintili bir diğer terim olan e-Kurum ise yeni yeni kullanılmaya başlandı. Bir ülke düzeyinde nasıl e-Devlet terimini kullanıyorsak bir kurum veya kuruluş için de e-Kurum terimini kullanmamız uygun olur diye düşünüyorum.

e-Kurum konusuna geçmeden önce kısaca e-Devlet ve Bilgi Toplumu terimleri üzerinde durabilmeyi isterdim. Oldukça sık duyduğumuz bu iki sözcüğü zaman zaman eşanlamlı imişler gibi kullandığımıza bilmem hiç dikkat ettiniz mi? Halbuki her iki sözcük de anlam ve içerik olarak birbirlerinden farklı özellikler taşımaktadırlar.

Bir tanıma göre Bilgi Toplumu bilgiye dayalı olan bir toplumdur. Eğitim sistemi buna uygun olarak değiştirilmelidir. Bilgi toplumunda ekonomik rekabet giderek artan bir mertebede bilgiye ve teknolojiye dayanacaktır. Gerekli eğitim ve mesleki teknik öğretim de bilgi toplumu için bir önkoşul haline gelmiştir.

Bilgi Toplumu ile birlikte gündeme gelen konular arasında özellikle e-Devlet , Yeni Ekonomi veya Yenilenen Ekonomi , eYönetişim, eDemokrasi, eTicaret ve eEğitim en başta gelmektedir. Açıklık ve saydamlığa önem veren, savurganlığı engelleyen , rüşveti ve yolsuzluğu önleyen iyi yönetişim (good governance) yaklaşımı, gelişmiş ülkelerin devlet yönetiminde yeni ve temel bir ilke olarak tanımlanır olmuştur. İyi yönetişim olmadan pazar ekonomisine geçen ülkelerin başarı şanslarının bulunmadığı son yıllarda acı ile tekrar tekrar görüldü , görülüyor . Bazı Güneydoğu Asya ülkelerinde başlayıp ardından Rusyayı etkisine alan krizin Türkiyemizde yaşattıklarının acısı hala hepimizin içinde, yüreğinde.

Son yıllarda eTicaret alanında görülen şaşırtıcı hızdaki gelişme kamu yönetimini de yakından ilgilendirdi ve etkiledi. Günümüzde e-Devlet terimi kamu yönetimindeki yenilikler ve modernleşme çabaları için uygulanan çeşitli çalışmalar ve teşebbüsler için kullanılır oldu . e Devletin kamu yönetimi için güncel iki amacı vardır :

- Modernleşme
- Yeniden Yapılanma

Böylece, vatandaş-devlet etkileşiminin etkin bir hale getirilmesi amaçlanmaktadır. Benzer amaçlar e-Kurum için de geçerli olmalıdır.

e-Devlet için çeşitli tanımlar kullanılabilir. Ama kanımca en iyi tanım şudur: e-Devlet kamu yönetiminin daha verimli ve daha etkin çalışabilmesi için iletişim ve bilgi teknolojilerinin kullanımıdır. Böylece kamu hizmetlerine erişimin kolayca sağlanması , halkın kendisine gerekli olan bilgiye erişiminin kolaylaştırılması; devletin vatandaşa daha iyi hizmet sunabilmesi ve ona karşı olan sorumluluklarını daha iyi yerine getirebilmesi amaçlanmaktadır.

Çeşitli ülkelerdeki e-Devlet uygulamalarından aldığımız en önemli ders şudur : ''Herşeye ve herkese uyan bir e-Devlet uygulaması yoktur.'' Her ülkenin, hatta aynı ülkedeki farklı kamu kurum ve kuruluşlarının içinde bulundukları koşullar, öncelikler ve kaynaklar farklı olabilir, bunun da göz önünde tutulması gerekir.

Bir diğer tanıma göre de, e-Devlet kamu yönetiminin daha çok vatandaş-merkezli bir yapıya kavuşturulmasıdır. Başta bilgisayarlar gibi bilgi teknolojisi araçları ve internet gibi iletişim teknolojisi araçları,kısaca teknoloji , bu çabada kullanılan sadece birer araçtırlar. Burada şu uyarı yapılmalıdır :

Bilgisayarlar != Reform
Kısacası, bilgisayarların kurulup işler hale gelmesi,hatta internet bağlantısının sağlanması dahi e-Devlet için yeterli olmuyor, olamıyor. e-Devlet ile bir ülkedeki reform yapabilme çabalarında özellikle bilginin üretimi,kullanımı , paylaşımı,dağıtımı ve saklanması en az teknoloji kadar büyük önem taşıyor.
e-Devlet için az önce sıraladığımız amaçlar ve temel ilkeler , e-Kurum için de ölçek ve amaç farklılıkları dışında aynıdır.

e-Kurum , bir kurumun stratejik kararlarını gerçekleştirebilmek için kuruluş yapısının yenilenmesi, uyum sağlanması ve verilen hizmetlerdeki yeni sorunlarla baş edebilmek için elektronik araçlara dayalı desteklerin sağlanması ile ilgilidir.e-Kurum internet ve diğer telekomünikasyon araçları gibi elektronik ortamın kullanılarak modern kamu yönetiminin desteklenmesini amaçlar: kısaca sanal yönetim de denilebilir

Vatandaşlar ve iş yerleri için önem taşıyan bir diğer konu da belirli bazı işler için hangi düzeyde elektronik ortamı kullanmak durumunda kalmalarıdır :

Bilgisayar mı? internet mi, telefon mu, faks mı? Hatta , TV mi ? Bu ortamlardan hepsi olmasa bile bazıları sağlanmalıdır.

Online e-Kurum hizmeti ile vatandaşlara ve iş yerlerine günün 24 saatinde herhangi bir yerden ve değişik ortamda erişilebilecek hizmetlerin sağlanması ve geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

AB üyesi ülkelerde, e-Devlet ve e-Kurum hizmetlerinin ,

- Kullanıcıya dost ;
- Ekonomik ;
- Değişik ortamlara uyumlu ;
- Kamu hizmetlerinin farklı kullanıcı grupları (vatandaş,iş yerleri, kamu kuruluşları ) için sağlanabilir ,

olabilmesi için önemli çalışmalar sürdürülmektedir.Kamu ve özel kurum ve kuruluşlarımızın bu çalışmalarda önemli ve yararlı katkılarda bulunabileceğine inanıyorum.

e-Kurum geliştirmede geçerli bütüncül bir yaklaşım için temel koşul kamu yönetimini bir sosyo-teknik sistem olarak almaktır: Vatandaşlar, kamu yöneticileri ve memurlar, toplum ve çeşitli gruplar, teknoloji ve bilgi sistemleri, normlar ve yasalar, sosyal ve kültürel boyutlar, moral ve etik konular , ve nihayet çevre konuları , hepsi birden göz önünde tutulup gerekli çalışmalar yerine getirilmelidir. Böyle bir bütüncül geliştirme sürecinde şunlar özellikle göz önünde tutulmalıdır :

- Hizmet ve iş boyutu ; - Teknik boyut ; - İnsan boyutu ; - Güvenlik boyutu ; - Yasal konular boyutu ; - Örgütsel konular boyutu ; - Sosyal ve Politik konular boyutu ; ve - Veri / Haber / Bilgi boyutu .

Bilgi Toplumu,e-Devlet gibi konular yanında e-Kurum üstüne de yazılacak , söylenecek daha çok şeyler var bence.