Nikotin Bağimliliği

Tütün ürünlerindeki nikotin yüksek bağımlılık yapan bir maddedir. Kokain, morfin ve alkol ile karşılaştırıldığında sigaranın, tesadüfen kullanmayı denemiş kişilerde bağımlılık yaratma olasılığı daha fazladır. Sağlık çalışanları tarafından uyarılsa bile nikotin bağımlıları nikotinden uzak durmayı ve tekrar başlamamayı zorlukla başarabilirler.

Nikotin, bağımlılık yapıcı bir madde olup, piyasada serbestçe satılan tütün ürünlerinin içerisinde, çocuklar ve erişkinlerde bağımlılık sağlayacak derecede bulunmaktadır. Bütün tütün ürünleri bağımlılık yapabilmekte olup, ancak sigara dumanının akciğerlere çekilmesi ile en konsantre nikotin dozu alınmakta ve bu da hızla beyine ulaşmaktadır.

Sigaradaki nikotin, alkol ve diğer uyuşturucu maddeler gibi yüksek dozda alınmasa bile uzun vadede, azar azar alındığında vücutta bağımlılık yapar. Her soluktan 7 saniye sonra, nikotin beyne ulaşıp kendinizi iyi hissetmenizi ve daha fazla nikotin istemenizi sağlar. Alışkanlıklarımız tekrarlarla daha da güçlenir. Her içilen sigara bir süreden sonra bilinçsiz bir şekilde yakılmaya başlanıyor ve bu tekrarlar el ve ağız alışkanlığımızı kuvvetlendiriyor.

Psikolojik ve sosyal bağımlılık

Klasik koşullanma sigara kullanımında çok sık karşımıza çıkar. Sigara yakmayı tetikleyen bir takım sinyaller alırız ve bilinç altımıza yerleşen davranış kalıpları nedeniyle sigara yakarız. Sinirlendiğinizde, sevindiğinizde arabadan inerken, arabaya binerken, yemekten sonra, kahve veya çayın yanında... Bu gibi durumlardan sonra sigara yakıyorsanız, bunu istediğiniz için değil, bu davranışa koşullandığınız için yapıyorsunuzdur.

Sigarayla Savaşanlar Derneği Başkanı Ubeyd Korbey, sigaranın çevremizdeki nesnelerle çok ilgili olduğunu, birçok obje ya da durumla sigara içmeyi özdeşleştirdiğimizi, bunların bize sigarayı hatırlattığını belirtiyor. Araba, kültablası, kahve gibi nesneler tiryakilerin bilinçsiz bir şekilde sigarayla özdeşleştirdikleri objeler arasında. Adeta bazı kurallar var. "Yemekten sonra veya çay içerken sigara içmek daha güzeldir" yaklaşımı buna en iyi örnek. Bunlar pek çok kez tekrar edilirse, alışkanlığa dönüşerek belirli bazı durumlarda otomatik olarak sigara içilmesine neden oluyor. Ayrıca bu obje ya da durumlar sigara içmeye teşvik edici sinyaller de veriyorlar. Zira psikolojik olarak sigarayla özdeşleştirdiğimiz objeler ya da durumlarla karşılaşıldığında, bize sigara içilmesine dair sinyaller gönderiliyor.

Tüketicinin yarısını öldüren tek madde

''Üreticinin önerdiği şekilde kullanıldığı zaman tüketicisinin yarısını öldüren tek madde'' olarak tanımlanan sigaranın insanlığa verdiği zararı gözler önüne seren bazı rakamlar şöyle:

• Her 11 saniyede 1 kişi, 1 yılda ise 3 milyon kişi sigaraya bağlı bir hastalık nedeniyle ölüyor.
• 2025 yılına gelindiğinde yılda 10 milyon kişi sigara nedeniyle ölecek.
• Gelişmekte olan ülkelerde sigaraya bağlı ölüm oranı 7 kat artacak.
• Bugün dünyada var olan sağlıklı çocuklardan 250 milyonu sadece sigaraya bağlı bir hastalık yüzünden ölecek.
• Türkiye'de her gün yaklaşık 300 kişi sigara yüzünden yaşamını yitiriyor.
• Sigara 24 ayrı hastalığa neden oluyor.
• Anne karnında sigara dumanına maruz kalan çocukların, karaciğeri küçük doğuyor. Bu bebeklerde erken doğum, düşük doğum, doğumu takiben ölüm, ani beşik ölümleri sıkça görülüyor.
• Sigara dumanıyla doğan çocukların matematiksel zekâları diğer çocuklara göre 2-3 ay geriden geliyor.
• Sigaranın içinde 4 bin ayrı kimyasal madde bulunuyor. Bunlardan 400'ü kanser yapıcı özellik taşıyor.
• Sigaranın içindeki kimyasal maddelerden bazıları şunlar: Roket yakıtı, bütangaz, tüpgaz, egzoz gazı, radyoaktif madde, aseton, katran. Yani biri size sigara uzattığında, aslında size bu maddelerin ikram edildiğini unutmayın!
• Sigaradaki nikotin en az alkol, eroin ve kokain kadar bağımlılık yapıyor.
• Hatta sigara alkol, hap ya da esrar gibi ağır bağımlılık yapan uyuşturucular listesinde en üst sırada bulunuyor.