Ahlat Bilgileri ve Gezilecek Yerler

ahlat

Anadolu'nun Türkleşmesinde devamlı Türk göçleri ile beslenen Ahlat'ta ananevi Türk kültürünün özelliklerini taşıyan eserlere bolca rastlanır. Ulu Camii, İç Kale, Bayındır Kümbeti, Bayındır Camii, Çifte Hamam, Emir Afi Kümbeti, Saray, Keşiş Kümbeti, Hüseyin Timur Kümbeti, Boğatay Aka Kümbeti, Malhan, Usta Şakirt Kümbeti, Müze, Hasan Padişah Kümbeti, Yarım Kümbet, Alimoğlu Kümbeti, Bayındır Köprüsü Şehit İsmail Kümbeti, Kadı Mahmut Camii, İskender Paşa Camii, Erzan Hatun Kümbeti, Yeni Kale, Şeyh Necmettin Türbesi, Dede Maksuf Türbesi, İsimsiz Kümbet, Harabeşehir Kabristanı, Tahtı Süleyman Kabristanı, Meydanlık Kabristanı, Kale Kabristanı, Kırklar Kabristanı.

Evliya Çelebi Ahlat'ta beşbin hamam olduğunu yazar. Bu, fazla abartılı olmasına rağmen Ahlat'ta hamamın çokluğunu ve su kültürünün çok ileride olduğunu gösterir.

Ahlat'ta bulunan Kümbetler Orta Asya Türk çadırlarını andırmaktadır. Orta Asya Türk kültüründe çadırların kapısı doğuya bakardı. Ahlat'taki kümbetlerin çoğunun mezar odasının kapısının da doğuya bakması enteresandır. Bu tip çadır şeklindeki türbe ve kümbetlere Türklerin yayıldıkları bütün sahalarda rastlamak mümkündür.

ahlat kümbetleri

Anonim Kümbet: Hasan Padişah Kümbetinin kuzeyinde sadece kaidesi kalmıştır. Kare Planlı mezar odası bulanan 13. asırda yapıldığı tahmin edilmektedir. 

Şeyh Necmeddin Kümbeti : Erzen Hatun Kümbetinin güney batısındaki mezarlıkta yer alan bu kümbet Ahlat'taki en eski yapıdır; Kare planlı oluşu ile Ahlat kümbetleri içerisinde ayrı bir özellik arzeder. İki katlı kare planlı bir yapıdır. Alt kattaki mezar odasına, bir merdiven ile inilir. Mezar odasının üzeri beşik tonozla örtülmüş olup, 1968 onarımında üzeri pramidal külahla örtülmüştür. Kitabesinde Şeyh Necmeddin'in ölüm tarihi 1222 olarak verilmiştir.

Hasan Padişah Kümbeti: Ulu Kümbetle arasında benzerlik görülen Hasan Padişah Kümbeti Tahtı Süleyman Mahallesinin güneyinde yer alır. Kümbet iki katlı olup, kare kaide üzerine onikigen kasnakla silindirik gövdeye geçilmiştir. Üzeri külah tarzında örtülen "kümbet dıştan tezyin edilmiş olup, palmetler, rumiler ve rozetler le süslenmiştir". Kümbetin içi sade ve aydınlıktır. Kitabesine göre 1274'de Hasan Aka için yapılmıştır.

Çifte Kümbet: Yeni çarşı ile iki kubbe mahallesini birbirine bağlayan yol üzerinde bulunnaktadırlar. Bu iki kümbet bulunduğu mahalleye de adını vermiştir.

Bütün Ahlat mezarlıkları içerisinde meydanlık mezarlığı en büyük olanıdır. En önemli mezar taşları da burada bulunmaktadır. Çünkü en ünlü sanatkarların eserleri bu mezarlıktadır.

Meydanlık Kabristanı: Prof. Dr. Beyhan Karamağaralı Ahlat Mezar taşları adlı eserinde burada bin kadar mezar taşıyla beraber halen meydana çıkmış olan yedi tane halkın akıt dediği tümülüs tarzındaki mezarların olduğunu kaydetmiştir.

Kale Kabristanı :  Osmanlı Kalesinin kuzey doğusunda bulunan bu mezarlıkta işçilik bakımdından önem taşımayan, birbirine benzeyen mezarlar bulunmaktadır. Harebeşehir Kabristanı: Eski şehrin merkezinde yer alan Harabeşehirde bulunmaktadır. Bu mezarlıkta iki "akıtla" beraber kabaca yapılmış mezarlar bulunmaktadır.

Bayındır Köprüsü : Akkoyunlu devrinde 15.yy. sonlarında yapıldığı tahmin edilen Bayındır Köprüsü Harabeşehir'de göle akan bir dereyi doğu batı doğrultusunda geçen tek gözlü bir köprüdür. Kesme Taştan yapılan köprü "Doğudan merdiven şeklinde batıya doğru gitmekte sonra biraz kuzeye yönelerek ilk kısımla belirli bir açı meydana getirmektedir." Devrinin mimari özelliğini göstermesi bakımından önemlidir.

Eski Kale : İlk inşaat tarihi bilinmeyen kalenin Harabeşehir'de bir tepe üzerinde yer alan iç kalesinin Urartulara kadar uzandığı tahmin edilmektedir. Bu kale Ahlat Şahlar devrinde çok görkemliydi. Ahlat hükümdarının hanımı Erzurum Emiri İzeddin Saltuk'un kızı Şah Banu tarafından Mühendis Karakuşa yeniden yaptırılan bu kalenin kırk burcu ile ünlü olduğunu kaynaklardan öğreniyoruz. Bu kale önce Celaleddin Harzemşah tarafından,Celalettin Harzemşah tarafından, sonra Moğollar tarafından ve Osmanlı ordularını engellemek amacıyla İran Şahı Şah Tahmasb tarafından tamamıyla yıkılmıştır. Bugün bu kalenin izlerini tespit etmek zordur.

Osmanlı Kalesi (Yeni Kale) : Diktörgen planlı kale göl kıyısından kuzeye doğru uzanır. Kale 1514 Çaldıran Zaferinden sonra Yavuz Sultan Selim tarafından yaptırılmış, İran seferleri sırasında Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle genişletilmiştir. Bu kale yapılırken eski-kalenin taşlarından istifade edilmiştir. İç Kalenin çevresi surlarla desteklenmiştir. A.Şerif Beygu'ya göre buradaki davulhanede bulunan nöbetçiler düşmanı uzaktan görünce davulları çalarak muhafızları haber etmekteydiler.

Evliya Çelebi Ahlat'ta  beşbin hamam olduğunu yazar. Bu fazla abartılı olmasına rağmen Ahlat'ta hamamın çokluğunu ve su kültürünün çok ileride olduğunu gösterir.

Ulu Camii büyük bir ihtimalle şehrin merkezinde bulunuyordu. Dolayısıyla hamamların çoğu da Ulu Camii etrafında bulunmaktaydı. Prof.Dr.Haluk Karamağaralı'nın yaptığı kazılarda iki hamam ortaya çıkartılmıştır. Biri Ulu Camii batısında sekizgen kaideli bir sıcaklık etrafında yükselmiştir. Bir diğer hamam Ulu Caminin kuzey doğusunda şehir surunun hemen dışında yer alır. Bu hamam ısıtma tertibatı, su şebekesi ve yıkanma kabinleri ile önemli bir mimari yapıya sahiptir. Bu hamamın mimari yapısı hamam mimarisinin de Ahlat'ta ilerlemiş olduğuna delildir.