Ella Fitzgerald
Virginia, 25 Nisan 1917 - California, 15 Haziran 1996
Ella Fitzgerald bazılarınca Billie Holiday ve Sarah Vaughan`ın yanında tüm zamanların en iyi bayan caz şarkıcısı olarak kabul edilmektedir. Ella çok güzel ve geniş aralıklı bir sesle donanmıştı. Scat (anlam ifade etmeyen söyler kullanılarak icra edilen vokal) tarzında da söylemekle birlikte, anlaşılır stili, şarkılarının ve sözlerinin herkes tarafından anlaşılabilir olmasını sağlamıştır. Söylerken çok mutlu olduğundan, sözlerin alt anlamlarına pek dikkat etmiyordu. 'Love for Sale' gibi depresif bir şarkıyı bile eğlenceli gösterebiliyordu. Bununla birlikte tüm kariyeri değerlendirildiğinde, kendi sınıfından başka bir şarkıcıya rastlamak mümkün değildir.
Mutlu söyleyiş tarzından, Billie Holiday gibi ilk zamanlarının çok acımasız geçtiğini tahmin etmek mümkün değildir. Çocukluğu fakirlikle geçmişti. 1934`de Apollo Tiyatro`sundaki bir amatör şarkı yarışmasında 'Judy' parçasını idolü Connee Boswell`in tarzında seslendirmişti. Tiny Bradshaw ile kısa bir işbirliğinden sonra Ella, Chick Webb ve Benny Carter`ın ilgisini çekmişti. Webb, bu 17 yaşındaki çocuğun performansından çok da etkilenmemişti. İsteksizce kendi orkestrasında bir gecelik söylemesine izin verdi. Performans çok başarılı geçti ve davulcu Ella`daki ticari potansiyeli farketti. 1935`de Webb`in orkestrasıyla kayıtlara başladı. 1937`de orkestranın kayıtlarının yarısı onun sesini içeriyordu. 'A-Tisket, A-Tasket' 1938`de büyük bir hit oldu ve bunu 'Undecided' izledi. Bu dönemde Fitzgerald bir pop-swing şarkıcısıydı ve baladlardaki performansı en başarılısıydı. Orta tempolu performansları ise yeniliklere açıktı. Çok güzel bir sese sahipti, fakat henüz improvizasyona veya scat tarzına başlamamıştı.
1939`da Chick Webb`in ölümünden sonra Ella`nın orkestranın başına geçmesine karar verildi. Popüler olduktan sonra 1941`de Ella grubu dağıttı ve solo çalışmalarına başladı. The Ink Spots, Louis Jordan ve the Delta Rhythm Boys`la birlikteki çalışmaları çok sattı. 1946`da Norman Granz`ın Jazz at the Philharmonic`iyle çalışmaya başladı. Granz Ella`nın menajeri oldu. Bu dönemde Ella`nın stili oldukça farklılık göstermeye başlamıştı. Dizzy Gillespie`nin big band`iyle turnelere katıldı ve bop müziği de tarzının bir parçası haline getirdi. Aynı zamanda scat tarzını da kullanmaya başlamıştı. 1945-47 arasındaki 'Lady Be Good', 'How High the Moon' ve 'Flying Home' çok popüler oldular. 1948-52 arasında basçı Ray Brown ile evliydi ve Brown`ın trio`sunu eşlikçi olarak kullanıyordu. 1950`de piyanist Ellis Larkins ile bir seri düetten sonra başladığı George Gershwin şarkılarının yorumları sonraki 'Songbook' serilerinin de öncüsü olacaktı.
1955`de 'Pete Kelly`s Blues' filminde rol aldıktan sonra, Norman Granz`ın Verve şirketi ile anlaşma imzaladı. Daha sonraki birkaç yıl aralarında Cole Porter, The Gershwins, Rodgers and Hard, Duke Ellington, Harold Arlen, Jerome Kern ve Johnny Mercer`ın da bulunduğu bazı bestecilerin 'Songbook'larını seslendirmeye başlamıştı. Ellington besteleri dışında diğerleri pek caz kaynaklı denemeler değillerdi. Çoğunlukla bu kayıtlarda Ella`ya bir yaylılar grubu eşlik ediyordu ve parçalar da çok melodiktiler. 60`larda sanatının zirvesindeyken seslendirdiği 'Mack the Knife'da şarkının sözlerini unutup, kendisi ayrı sözler uydurup, söylemeye devam etmişti. Bu bir klasik haline geldi. Verve şirketi için yaptığı tüm kayıtlar çok güzeldir.
Ella`nın 1967-70 arasındaki Capitol ve Reprise kayıtları diğerleri kadar başarılı değildir. Bu dönemde 'Sunny' ve 'I Heart It Through the Grapevine' gibi pop şarkıları da söylemişti. Ella`nın sonraki yılları Norman Granz`ın Pablo adında yeni bir şirket kurmasıyla daha iyiye doğru gitmeye başladı. 1972`deki Santa Monica konserinde C Jam Blues'un muhteşem bir yorumu vardı. 70`lerde ise Fitzgerald Count Basie, Oscar Peterson ve Joe Pass gibi isimlerle işbirliği yaptı. Sesini yavaş yavaş kaybetmeye başlamıştı ve 80`lerde ilerleyen yaşı nedeniyle kariyeri belirgin bir düşüş göstermeye başlamıştı. Fakat bu dönemdeki nadir performanslarında swing ruhunu ve neşeli stilini göstermişti. 1994`de artık emekliye ayrılmıştı ve iki sene sonra da öldüğünde ardında çok önemli bir gelenek bırakmıştı.
DISKOGRAFİ
Stockholm Concert [live] 1996
A-Tisket A-Tasket [Intercontinental] 1996
Ella & Friends [GRP] 1996
You`ll Have to Swing It 1996
Together 1996
One Side of Me 1996
First Lady of Jazz 1996
Fabulous 1996
A-Tisket A-Tasket [Hallmark] 1996
Christmas with Ella Fitzgerald 1995
Roseland Dance City 1995
It`s a Blue World 1995
Jazz `round Midnight Again
1995
My Heart Belongs to Daddy 1995
Hellelujah 1995
My Happiness 1995
Hallelujah! 1995
Cole Porter Songbook, Vol. 1 1994
Live at Newport, Vol. 2 1994
Live at Newport 1994
Lady Is a Tramp 1994
Jazz `round Midnight 1992
Ella with Her Savoy Eight 1992
Ella Fitzgerald [Laserlight] 1992
Ella: Things Ain`t What They Used to Be (&... 1991
Ella Sings, Chick Swings 1991
Memories 1991
Starlit Hour 1989
All That Jazz 1989
Wishes You a Swinging Christmas 1988
Easy Living 1986
Billie Holiday & Ella Fitzgerald 1986
Nice Work If You Can Get It 1983
Let`s Call the Whole Thing Off 1983
Speak Love 1982
The Best Is Yet to Come 1982
Ella Abraca Jobim 1980
Perfect Match 1979
A Classy Pair 1979
Live: Digital 3 at Montreux 1979
Lady Time 1978
Montreux `77 1977
Fitzgerald and Pass...Again 1976
Ella Fitzgerald [Pablo] 1976
At the Montreaux Festival 1975
Ella Fitzgerald at the Montreux Jazz... 1975
Montreux `75 1975
Fine and Mellow 1974
Ella in London 1974
Ella and Oscar Peterson 1974
Ella Fitzgerald Jams 1974
Take Love Easy 1973
Newport Jazz Festival: Live at Carnegie Hall 1973
Carnegie Hall 1973, Vol. 2 1973
Carnegie Hall 1973, Vol. 1 [live] 1973
Dream Dancing 1972
Loves Cole 1972
Ella a Nice 1971
With the Tommy Flanagan Trio 1969
Sunshine of Your Love 1969
Ella 1969
Thirty by Ella 1968
Misty Blue 1967
Brighten the Corner 1967
Ella Fitzgerald`s Christmas 1967
The Stockholm Concert, 1966 [live] 1966
Ella & Duke at the Cote D`azur 1966
The World of Ella Fitzgerald 1966
Whisper Not 1966
Ella in Hamburg 1965
Ella Fitzgerald [MCA] 1965
Ella at Duke`s Place 1965
Sings the Johnny Mercer Songbook 1964
Stairway to the Stars 1964
Hello Dolly 1964
Ella at Juan Les Pins 1964
These Are the Blues 1963
Sings the Jerome Kern Songbook 1963
Ella and Basie 1963
Ella and Basie! 1963
Rhythm Is My Business 1962
Ella Sings Broadway 1962
Ella Returns to Berlin 1961
Clap Hands, Here Comes Charlie! 1961
Ella Swings Gently with Nelson 1961
Ella in Hollywood 1961
The Intimate Ella 1960
Sings the Harold Arlen Songbook, Vol. 1 1960
Sings the Harold Arlen Songbook, Vol. 2 1960
Sings the Harold Arlen Songbook [Original... 1960
Ella Sings Songs from 'Let No Man Write My... 1960
Ella Wishes You a Swinging Christmas 1960
Ella in Berlin [live] 1960
Sings the Gershwin Songbook 1959
Ella Sings Gershwin [MCA] 1959
Sings the George & Ira Gershwin Songbook 1959
Ella Swings Brightly with Nelson 1959
Sings the Irving Berlin Songbook, Vol. 1 1958
Sings the Irving Berlin Songbook, Vol. 2 1958
Ella in Rome: The Birthday Concert [live] 1958
Ella Swings Lightly 1958
Sings Sweet Songs for Swingers 1958
Like Someone in Love 1957
Lady Be Good! 1957
Get Happy 1957
At the Opera House 1957
Ella and Louis Again 1957
Ella Fitzgerald and Jazz at the... 1957
Ella Fitzgerald and Billie Holiday at Newport 1957
Ella Fitzgerald at the Opera House 1957
Hello, Love 1957
Sings Gershwin Songs 1957
Ella and Louis Again, Vol. 2 1957
Ella and Louis Again, Vol. 1 1957
Ella and Billie at Newport 1957
Sings the Rodgers & Hart Songbook, Vol. 1 1956
Sings the Rodgers & Hart Songbook, Vol. 2 1956
Ella Fitzgerald Live 1956
Sings the Rodgers & Hart Songbook, Vols. 1-2 1956
One O` Clock Jump 1956
Sings the Duke Ellington Songbook, Vol. 1 1956
Sings the Rodgers & Hart Songbook, Vol. 2 1956
Ella and Louis Together [Laserlight] 1956
Sings the Cole Porter Songbook, Vol. 2 1956
Sings the Cole Porter Songbook, Vol. 1 1956
Ella & Louis 1956
A Tribute to Cole Porter 1956
Sings More Cole Porter 1956
Sings Cole Porter 1956
Sings the Duke Ellington Songbook, Vol. 2 1956
Songs from 'Pete Kelly`s Blues' 1955
Songs in a Mellow Mood 1954
Bluella: Ella Fitzgerald Sings the Blues 1953
Sweet and Hot 1953
Gershwin Songs 1950
Souvenir Album 1950
Ella Fitzgerald Set 1949
Miss Ella Fitzgerald and Mr. Nelson Riddle... 1949
Ella & Ray 1948
Lullabies of Birdland 1945
For Sentimental Reasons 1944
Swingin` NBC Radio 1940 Big Band Remotes 1940
Ella Fitzgerald and Her Orchestra 1940
New York 1940 1940
Sing Song Swing 1940
Live from the Roseland Ballroom New York 1940 1940
The Chick Webb Orchestra Directed by Ella... 1939
75th Birthday Celebration 1938
Ella and Her Fellas 1938
Dreams Come True 1935
Ella Fitzgerald [ASV/Living Era] 1935
Ella Fitzgerald bazılarınca Billie Holiday ve Sarah Vaughan`ın yanında tüm zamanların en iyi bayan caz şarkıcısı olarak kabul edilmektedir. Ella çok güzel ve geniş aralıklı bir sesle donanmıştı. Scat (anlam ifade etmeyen söyler kullanılarak icra edilen vokal) tarzında da söylemekle birlikte, anlaşılır stili, şarkılarının ve sözlerinin herkes tarafından anlaşılabilir olmasını sağlamıştır. Söylerken çok mutlu olduğundan, sözlerin alt anlamlarına pek dikkat etmiyordu. 'Love for Sale' gibi depresif bir şarkıyı bile eğlenceli gösterebiliyordu. Bununla birlikte tüm kariyeri değerlendirildiğinde, kendi sınıfından başka bir şarkıcıya rastlamak mümkün değildir.
Mutlu söyleyiş tarzından, Billie Holiday gibi ilk zamanlarının çok acımasız geçtiğini tahmin etmek mümkün değildir. Çocukluğu fakirlikle geçmişti. 1934`de Apollo Tiyatro`sundaki bir amatör şarkı yarışmasında 'Judy' parçasını idolü Connee Boswell`in tarzında seslendirmişti. Tiny Bradshaw ile kısa bir işbirliğinden sonra Ella, Chick Webb ve Benny Carter`ın ilgisini çekmişti. Webb, bu 17 yaşındaki çocuğun performansından çok da etkilenmemişti. İsteksizce kendi orkestrasında bir gecelik söylemesine izin verdi. Performans çok başarılı geçti ve davulcu Ella`daki ticari potansiyeli farketti. 1935`de Webb`in orkestrasıyla kayıtlara başladı. 1937`de orkestranın kayıtlarının yarısı onun sesini içeriyordu. 'A-Tisket, A-Tasket' 1938`de büyük bir hit oldu ve bunu 'Undecided' izledi. Bu dönemde Fitzgerald bir pop-swing şarkıcısıydı ve baladlardaki performansı en başarılısıydı. Orta tempolu performansları ise yeniliklere açıktı. Çok güzel bir sese sahipti, fakat henüz improvizasyona veya scat tarzına başlamamıştı.
1939`da Chick Webb`in ölümünden sonra Ella`nın orkestranın başına geçmesine karar verildi. Popüler olduktan sonra 1941`de Ella grubu dağıttı ve solo çalışmalarına başladı. The Ink Spots, Louis Jordan ve the Delta Rhythm Boys`la birlikteki çalışmaları çok sattı. 1946`da Norman Granz`ın Jazz at the Philharmonic`iyle çalışmaya başladı. Granz Ella`nın menajeri oldu. Bu dönemde Ella`nın stili oldukça farklılık göstermeye başlamıştı. Dizzy Gillespie`nin big band`iyle turnelere katıldı ve bop müziği de tarzının bir parçası haline getirdi. Aynı zamanda scat tarzını da kullanmaya başlamıştı. 1945-47 arasındaki 'Lady Be Good', 'How High the Moon' ve 'Flying Home' çok popüler oldular. 1948-52 arasında basçı Ray Brown ile evliydi ve Brown`ın trio`sunu eşlikçi olarak kullanıyordu. 1950`de piyanist Ellis Larkins ile bir seri düetten sonra başladığı George Gershwin şarkılarının yorumları sonraki 'Songbook' serilerinin de öncüsü olacaktı.
1955`de 'Pete Kelly`s Blues' filminde rol aldıktan sonra, Norman Granz`ın Verve şirketi ile anlaşma imzaladı. Daha sonraki birkaç yıl aralarında Cole Porter, The Gershwins, Rodgers and Hard, Duke Ellington, Harold Arlen, Jerome Kern ve Johnny Mercer`ın da bulunduğu bazı bestecilerin 'Songbook'larını seslendirmeye başlamıştı. Ellington besteleri dışında diğerleri pek caz kaynaklı denemeler değillerdi. Çoğunlukla bu kayıtlarda Ella`ya bir yaylılar grubu eşlik ediyordu ve parçalar da çok melodiktiler. 60`larda sanatının zirvesindeyken seslendirdiği 'Mack the Knife'da şarkının sözlerini unutup, kendisi ayrı sözler uydurup, söylemeye devam etmişti. Bu bir klasik haline geldi. Verve şirketi için yaptığı tüm kayıtlar çok güzeldir.
Ella`nın 1967-70 arasındaki Capitol ve Reprise kayıtları diğerleri kadar başarılı değildir. Bu dönemde 'Sunny' ve 'I Heart It Through the Grapevine' gibi pop şarkıları da söylemişti. Ella`nın sonraki yılları Norman Granz`ın Pablo adında yeni bir şirket kurmasıyla daha iyiye doğru gitmeye başladı. 1972`deki Santa Monica konserinde C Jam Blues'un muhteşem bir yorumu vardı. 70`lerde ise Fitzgerald Count Basie, Oscar Peterson ve Joe Pass gibi isimlerle işbirliği yaptı. Sesini yavaş yavaş kaybetmeye başlamıştı ve 80`lerde ilerleyen yaşı nedeniyle kariyeri belirgin bir düşüş göstermeye başlamıştı. Fakat bu dönemdeki nadir performanslarında swing ruhunu ve neşeli stilini göstermişti. 1994`de artık emekliye ayrılmıştı ve iki sene sonra da öldüğünde ardında çok önemli bir gelenek bırakmıştı.
DISKOGRAFİ
Stockholm Concert [live] 1996
A-Tisket A-Tasket [Intercontinental] 1996
Ella & Friends [GRP] 1996
You`ll Have to Swing It 1996
Together 1996
One Side of Me 1996
First Lady of Jazz 1996
Fabulous 1996
A-Tisket A-Tasket [Hallmark] 1996
Christmas with Ella Fitzgerald 1995
Roseland Dance City 1995
It`s a Blue World 1995
Jazz `round Midnight Again
1995
My Heart Belongs to Daddy 1995
Hellelujah 1995
My Happiness 1995
Hallelujah! 1995
Cole Porter Songbook, Vol. 1 1994
Live at Newport, Vol. 2 1994
Live at Newport 1994
Lady Is a Tramp 1994
Jazz `round Midnight 1992
Ella with Her Savoy Eight 1992
Ella Fitzgerald [Laserlight] 1992
Ella: Things Ain`t What They Used to Be (&... 1991
Ella Sings, Chick Swings 1991
Memories 1991
Starlit Hour 1989
All That Jazz 1989
Wishes You a Swinging Christmas 1988
Easy Living 1986
Billie Holiday & Ella Fitzgerald 1986
Nice Work If You Can Get It 1983
Let`s Call the Whole Thing Off 1983
Speak Love 1982
The Best Is Yet to Come 1982
Ella Abraca Jobim 1980
Perfect Match 1979
A Classy Pair 1979
Live: Digital 3 at Montreux 1979
Lady Time 1978
Montreux `77 1977
Fitzgerald and Pass...Again 1976
Ella Fitzgerald [Pablo] 1976
At the Montreaux Festival 1975
Ella Fitzgerald at the Montreux Jazz... 1975
Montreux `75 1975
Fine and Mellow 1974
Ella in London 1974
Ella and Oscar Peterson 1974
Ella Fitzgerald Jams 1974
Take Love Easy 1973
Newport Jazz Festival: Live at Carnegie Hall 1973
Carnegie Hall 1973, Vol. 2 1973
Carnegie Hall 1973, Vol. 1 [live] 1973
Dream Dancing 1972
Loves Cole 1972
Ella a Nice 1971
With the Tommy Flanagan Trio 1969
Sunshine of Your Love 1969
Ella 1969
Thirty by Ella 1968
Misty Blue 1967
Brighten the Corner 1967
Ella Fitzgerald`s Christmas 1967
The Stockholm Concert, 1966 [live] 1966
Ella & Duke at the Cote D`azur 1966
The World of Ella Fitzgerald 1966
Whisper Not 1966
Ella in Hamburg 1965
Ella Fitzgerald [MCA] 1965
Ella at Duke`s Place 1965
Sings the Johnny Mercer Songbook 1964
Stairway to the Stars 1964
Hello Dolly 1964
Ella at Juan Les Pins 1964
These Are the Blues 1963
Sings the Jerome Kern Songbook 1963
Ella and Basie 1963
Ella and Basie! 1963
Rhythm Is My Business 1962
Ella Sings Broadway 1962
Ella Returns to Berlin 1961
Clap Hands, Here Comes Charlie! 1961
Ella Swings Gently with Nelson 1961
Ella in Hollywood 1961
The Intimate Ella 1960
Sings the Harold Arlen Songbook, Vol. 1 1960
Sings the Harold Arlen Songbook, Vol. 2 1960
Sings the Harold Arlen Songbook [Original... 1960
Ella Sings Songs from 'Let No Man Write My... 1960
Ella Wishes You a Swinging Christmas 1960
Ella in Berlin [live] 1960
Sings the Gershwin Songbook 1959
Ella Sings Gershwin [MCA] 1959
Sings the George & Ira Gershwin Songbook 1959
Ella Swings Brightly with Nelson 1959
Sings the Irving Berlin Songbook, Vol. 1 1958
Sings the Irving Berlin Songbook, Vol. 2 1958
Ella in Rome: The Birthday Concert [live] 1958
Ella Swings Lightly 1958
Sings Sweet Songs for Swingers 1958
Like Someone in Love 1957
Lady Be Good! 1957
Get Happy 1957
At the Opera House 1957
Ella and Louis Again 1957
Ella Fitzgerald and Jazz at the... 1957
Ella Fitzgerald and Billie Holiday at Newport 1957
Ella Fitzgerald at the Opera House 1957
Hello, Love 1957
Sings Gershwin Songs 1957
Ella and Louis Again, Vol. 2 1957
Ella and Louis Again, Vol. 1 1957
Ella and Billie at Newport 1957
Sings the Rodgers & Hart Songbook, Vol. 1 1956
Sings the Rodgers & Hart Songbook, Vol. 2 1956
Ella Fitzgerald Live 1956
Sings the Rodgers & Hart Songbook, Vols. 1-2 1956
One O` Clock Jump 1956
Sings the Duke Ellington Songbook, Vol. 1 1956
Sings the Rodgers & Hart Songbook, Vol. 2 1956
Ella and Louis Together [Laserlight] 1956
Sings the Cole Porter Songbook, Vol. 2 1956
Sings the Cole Porter Songbook, Vol. 1 1956
Ella & Louis 1956
A Tribute to Cole Porter 1956
Sings More Cole Porter 1956
Sings Cole Porter 1956
Sings the Duke Ellington Songbook, Vol. 2 1956
Songs from 'Pete Kelly`s Blues' 1955
Songs in a Mellow Mood 1954
Bluella: Ella Fitzgerald Sings the Blues 1953
Sweet and Hot 1953
Gershwin Songs 1950
Souvenir Album 1950
Ella Fitzgerald Set 1949
Miss Ella Fitzgerald and Mr. Nelson Riddle... 1949
Ella & Ray 1948
Lullabies of Birdland 1945
For Sentimental Reasons 1944
Swingin` NBC Radio 1940 Big Band Remotes 1940
Ella Fitzgerald and Her Orchestra 1940
New York 1940 1940
Sing Song Swing 1940
Live from the Roseland Ballroom New York 1940 1940
The Chick Webb Orchestra Directed by Ella... 1939
75th Birthday Celebration 1938
Ella and Her Fellas 1938
Dreams Come True 1935
Ella Fitzgerald [ASV/Living Era] 1935
Ella Fitzgerald
Reviewed by Editor
on
Çarşamba, Ocak 22, 2014
Rating:
Reviewed by Editor
on
Çarşamba, Ocak 22, 2014
Rating:
Hiç yorum yok: