Foça Bilgileri ve Gezilecek Yerler

Foça

Teos ve Erythrai'dan gelen İyonyalılarca kurulduğunu ve antik dönemde adının Phakaia olduğunu Strabon'dan öğrendiğimiz Foça, Eski ve Yeni Foça olarak iki bölümden oluşur. İki doğal limanı olan Foça, bu barınakları nedeniyle antik dönemde önem kazanmıştır.

Batıya açılarak birçok bölgede koloniler kuran Foça halkı, denizcilik konusundaki ustalığı ile bilinirdi. M.Ö. 546'da Pers imparatoru II. Kiros kenti ele geçirdiğinde, tüm kent halkı gemilere binerek denize açılmış ve Marsilya, Korsika ve Sakız Adalarına yerleşmişti. Denizcilik ve madencilikte ustalıklarını sürdürmeye devam eden Phakaialılar, Akdeniz'de Etrüsk-Kartaca donanmasına yenilince, bu alandaki etkinlikleri de azalmaya başladı.

Bunun üzerine halkın bir kısmı ana yurtları olan Anadolu kıyılarına geri döndüler. Kentteki gelişme Roma döneminde de devam etti. Cenevizliler döneminde ise zaman zaman korsanların barındıkları bir liman oldu. 1455 yılında Osmanlı sınırları içine katılan Foça, Aydın vilayetinin İzmir sancağına bağlı bir kaza haline geldi. 1919'da Yunanlılar tarafından işgal edilen kent, 1922'de bu işgalden kurtuldu.

Phakaialıların denizcilikteki üstünlükleri, Mısır ve İyonya kentleri arasında bir ticaret köprüsü oluşturmalarına yardımcı olmuştur. Denizcilerin ulaştıkları her yerde, ticaretin yanı sıra kültür alışverişi de yoğun olmuştur. Akdeniz kıyılarında pek çok bölgede zeytin kültürünün Phakaialılarca yayıldığı ve hatta Fransa topraklarına alfabenin yine bu halk tarafından götürüldüğü söylenir.

Foça Yemekleri

Zeytinyağı ve otlarla yapılan yemekler, tüm Ege'de olduğu gibi Foça'da da yemek kültürünün temelini oluşturur. Dağlardan toplanan ve göbelek ya da çintar denen mantar da yöre mutfağında önemli bir yer tutar. Bu mantarlar çimenliklerden ya da çam altlarından toplanır. Pancar, börülce, radika, çibez, şevketi bostan gibi otlar haşlanarak salatası yapılır. Deniz börülcesi ve pancar salataları sarımsak ve zeytinyağı-limon ile, diğerleri ise koruk ve zeytinyağı ile tatlandırılır.

Tatlılar, hamurlu, meyveli, sütlü ve hatta sebzelidir. Mümük tatlısı, lorlu lalanga ve yoğurt tatlısı, en ünlü olanlarıdır. Balkabağı, darı unu, et suyu ve pekmezle yapılan kaçamak ya da bazina, sakız macunu, erik, kayısı, şeftali, ayva ve elma ile yapılan murabba ve kavun çekirdeklerinden yapılan sübiye, tüm İzmir yöresinde olduğu gibi Foça'da da özgün tatlardır.

Foça gezilecek yerler

Foça

Kentin bugünkü yerleşmesinin altında antik bir kent bulunduğu uzmanlarca kabul edilmektedir. Ancak plansız yerleşme nedeniyle kazı yapmak imkansızdır. Kentte bugün sadece birkaç Osmanlı dönemi yapısı görülmektedir. Küçük deniz ve büyük deniz denilen iki koy arasında görülen duvarlar, bir 17. yüzyıl yapısının kalıntılarıdır ve Dış Kale olarak adlandırılır. Bu duvarların iç kısmındaki duvar kalıntılarının Osmanlı döneminden kalan bir hamama ait olduğu sanılır. Yine yörede Şeytan Hamamı olarak bilinen ve kayaya oyulmuş olan anıt mezarın, M.Ö. 4. yüzyıla ait olduğu iddia edilmektedir.

Foça'da özellikle geç Osmanlı dönemine ait sivil yapıların nisbeten iyi korunduğu söylenebilir. Özellikle Eski Foça'da, Rum etkisi ile tipik Osmanlı-Türk evlerinden farklı bir mimari yapı gösteren evler ve dar sokaklar, tavsiyeye değer güzelliktedir. Çevrede bolca görülen değirmenler, antik dönem halklarının da geçim kaynağı olan değirmentaşı ticaretinin bir göstergesi gibidir.

İki Foça arasındaki yol boyunca sıralanmış olan plajlar, denize girmek için idealdir. Buradaki koylara Mersinaki Koyları denir. Denize dimdik inen yarların altındaki bu plajlar kumluktur. Ayrıca Homeros'un Odyseia destanına da konu olan Siren Kayalıkları, mitolojik değeri kadar görüntüsü ile de ilgi çekicidir.

Foça koyundaki küçük adacıklar arasında tekne ile yapılacak bir gezinti sırasında, son yıllarda Foça'nın simgesi haline gelmiş olan fok balıkları ile karşılaşmak uzak bir ihtimal değildir. Yine Foça denilince akla gelen hayvanlardan bir diğeri de horozdur. Bereket ve huzurun simgesi olan horoz, Foça'nın antik dönemden itibaren bir anlamda uğuru olmuştur.