Hatay Bilgileri, Yemekleri ve Gezilecek Yerler

Hatay

Ilıman bir iklimi olan bölge, tarih içinde de tercih edilen bir yerleşim alanı olmuştur. Bölgedeki ilk yerleşimlerin, 100.000 yıl önceye dayanan Paleolitik döneme uzandığını gösteren buluntular vardır. Anadolu'yu ‚ukurova yoluyla Suriye ve Filistin'e bağlaması ve Mezapotamya'dan Akdeniz'e çıkışlar için uygun limanları bulunması nedeniyle, sürekli göçler ve işgallere sahne olmuştur.

M.Ö. 2000'li yıllarda Amik Ovası'ndaki Hitit Prenslikleri birleşerek, Hattena Krallığı'nı kurdular. Krallığın başkenti ise Kırıkhan yakınlarındaki Kanula, yani Çatalhöyük oldu. Kentin adının buradan geldiği sanılmaktadır. Hititlerden sonra bölgede Asurlular ve Persler hakimiyet kurdular. M.Ö. 333'te İskender kente egemen oldu.

İskender'in ölümü ile kent, komutanlarından Selevkos Nikador'un oldu ve burada M.Ö. 312'de Selökid Devleti kuruldu. Yeni kurulan kente, hemen yakında daha önce Antigonos tarafından kurulmuş olan Antigoneia halkı taşındı. Kısa sürede gelişen kent, Selökid Devleti'nin de başkenti oldu. Kente aynı dönemlerde, dört mahalleden oluştuğu için Tetrapolis adı da takılmıştı.

Hatay, yerleşmenin başladığı ilk günlerden itibaren, önemli bir ticeret yolu üzerinde olması nedeniyle İran, Mısır ve Roma gibi güçlü devletlerin saldırılarına sahne oldu. Roma hükümdarı Pompeius M.Ö. 64'te imparatorluk sınırları içine katınca, kentin gelişimi hızlandı ve ticari öneminin yanı sıra siyasal bakımdan da etki sahibi oldu.

İsa'nın ölümünden sonra Aziz Pierre Antakya'ya gelerek, Hıristiyanlığı yayma çalışmalarına başladı. Hıristiyan adı ilk kez burada kullanıldığı gibi, ilk Hıristiyan kilisesi de burada yapıldı (bu nedenle kent Papa tarafından 1963'te hac yeri olarak ilan edilmiştir). Roma İmparatorluğu'nun ikiye ayrılmasından sonra, kent Bizans egemenliği altında kaldı ve Doğu Piskoposluğu'nun yönetim merkezi haline geldi. Ancak Sasanlıların gelişmesi ve Nasturi Kilisesi'nin Bizans Kilisesi'nden ayrılması ile dini önemini kaybetti. Bu dönemde Bizanslılar ile Araplar arasında sık sık el değiştiren kent, savaşların üzerine 6 deprem ve 2 büyük yangın da eklenince harabeye döndü. Daha sonraki dönemlerde Selçukluların, Haçlıların ve Memluklerin eline geçen kent, 1517'de Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına katıldı.

I. Dünya Savaşı sonrasında Fransızların egemenliğinde kalan kent, Kurtuluş Savaşı'ndan sonra bağımsızlığını ilan ettiyse de, kısa bir süre sonra Türkiye'ye ilhak etti.

Hayat Yemekleri

Bulgur, ayran, et ve baharat Antakya mutfağının temelini oluşturur. Yaz sebzeleri genellikle kurutularak kışlık yemeklerde kullanılır. Nar suyu, şalgam turşusu, künefe, cezerye, güllaç ve lokma, Antakya'nın özgün lezzetleridir.

Sabah kahvaltılarında çayla birlikte tuzlu yoğurt yenir. Kış aylarında ise biberli çökelek sofralardan eksik olmaz. İç pilav, cevizli pilav, bulgur aşı, tavuklu dövme pilav ve yoğurtla yapılan siresil, yörenin özel yemekleridir. Sumak ve bulgur ile yapılan toğga, tarhana ya da nohut ve ayranla yapılan lepeç, en yaygın çorba türleridir. Çiğköfte ve içli köftenin yanı sıra, kıyma, domates, biber ve soğanla yapılıp sıcak pide üzerine yayılarak yenen Arap kebabı yine Antakya'nın özel tatları arasında yer alır.

Yağsız etin tahta üzerinde macun kıvamına gelinceye kadar dövülüp, bulgur, biber ve baharatla yoğurulması ve küçük köfteler halinde fırında ya da yağda kızartılması ile hazırlanan oruk, özellikle yabancılar için mutlaka denenmesi gereken bir yemektir. Tel kadayıfın tepsiye serilmesinden sonra, üzerine kaymak ya da tuzsuz lor sürülüp, bir kat daha tel kadayıf serilmesiyle yapılan künefe, yöreye özgü tatlılar arasındadır. Antakya'da künefeyi lezzetsiz yapan yer yok gibidir.

Hatay gezilecek yerler

KENT MERKEZİ

Hatay tarihi yerleri

Antakya Kalesi ve Surları: İstanbul surlarından sonra en uzun sur duvarları buradadır. Antik kentin duvarları Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde yapılmıştır. Surlar Silpius Dağından Orontes Dağına kadar uzanır. Evliya ‚elebi surların 44.000 adım uzunluğunda olduğunu ve 70-80 adımda bir beş katlı burçları olduğunu yazmıştır.

Mozaik Müzesi: Antakya'da mutlaka görilmesi gereken yerlerin başında Hatay Mozaik Müzesi gelir. Barındırdığı eserler ile dünyanın sayılı müzeleri arasında yer alan Hatay Mozaik Müzesi'nde Cüdeyde, Dehep, Çatal Höyük, Tainat ve Aççana Höyüğü buluntuları yer almaktadır. Mozaik eserlerin yanı sıra Hitit ve Asur dönemine ait taş ve altın eşyalar sergilenmektedir. Müzedeki mozaiklerin tamamı, Antakya kazılarından çıkarılan Roma ve Bizans dönemi eserleridir.

M.Ö. 4000 yıllarından beri kullanılmış olan mozaik tekniği, asıl ününü Roma ve Bizans dönemlerinde kazanmıştır. Roma Uygarlığı döneminde İskenderiyeli sanatçılar tarafından yapılan mozaikler, daha çok yer döşemesi olarak kullanılmıştır. Önceleri basit geometrik formların az sayıda renk ile elde edildiği örnekler, giderek figürlü resimler halini almıştır. Özellikle Augustus döneminden sonra kullanımı yaygınlaşan mozaik yapımı için Galya, Anadolu ve Suriye'de mozaik okulları açılmıştır. Bizans döneminde ise mozaik kullanımı zemin kaplamasından çok duvar süslemesi olarak kullanılmıştır.

St Pierre Kilisesi ve Manastırı: St. Pierre'in Antakya'ya geldiğinde ilk konuşma yaptığı yerde kurulmuş olan kilise, Antakya-Reyhanlı karayolu üzerinde kente 2 km uzaklıkta, Silpius Dağının yamacındadır. Aslında bir mağara olan kilise, eklemelerle büyütülmüştür. Bugün görülen yapı 12-13. yüzyıla aittir. Zemininde ise 5. yüzyıldan kalma mozaikler yer yer görülebilir.

Heronion: St. Pierre Kilisesi'nin 200-300 m uzağındaki kayalara oyulmuş kabartmalar arasında en ilgi çekici olanı, cehennem kayıkçısı olarak bilinen Hero'nun başıdır. Buraya "Günahkarlar Hamamı" da denilir.

Habib Naccar Camisi: Roma döneminden kalan tapınak, Hıristiyanlık zamanında kiliseye, İslamiyet ile birlikte de camiye çevrilmiştir.

Trajanus Su Kemeri: 2. yüzyılda Roma imparatoru Trajanus tarafından, bugünkü Harbiye'den (Daphne) kente su getirmek üzere yaptırılmıştır. Kemerin bugün sadece 9 metrelik bölümü ayaktadır.

Daphne (Harbiye): Roma döneminde yazlık olarak kullanılan bölgede yapılan kazılarda, zemini mozaik kaplı villa kalıntıları bulunmuştur.

MESİRE YERLERİ

Mesire yerleri bakımından çok zengin seçenekleri olan Hatay'da Kiliseönü, Harbiye, Maşuklu, Batı Ayaz, Belediye Parkı, Kuzuculu, Beşikgöl, Ufacık, Sarımazı, Nergislik, Soğukoluk, Atik, Belen, Arsuz, Şeyh Hıdır, Mağaracık ve Çevlik akla gelen ilk yerlerdir.

Şehir Parkı: İl merkezinde 51.000 m2 alan üzerine kuruludur. Parkta gazino, sinema, kapalı spor salonu, yüzme havuzu ve çocuk bahçesi bulunur.

Harbiye: Çağlayanlar bölgesi olarak da bilinen Harbiye, kent merkezine 11 km uzaklıktadır. Özellikle otel ve lokantaları ile ünlüdür.

Batıayaz: Denizden 500 m yükseklikteki yayla, halkın önemli bir dinlenme yeridir. Suyu ve havası ile ünlü olan yaylada otel ve gazinolar bulunur.

Yayladağı: Kent merkezine 5 km uzaklıktaki ormaniçi dinlenme yeri olan Yayladağı, özellikle günübirlik geziler için son derece uygundur. Masa ve ocak gibi hizmetlerin de verildiği bölgeye, Mayıs-Eylül ayları arasında gidilmesi önerilir.

Soğukoluk: İskenderun-Antakya karayolu izerindeki ormaniçi dinlenme bölgesinde, manzara seyredebilmek için taraslar, büfeler ve otopark bulunmaktadır. Tesislerden aynı anda 1.000 kişinin yararlanabilmesi mümkündür.

DÖRTYOL

Issus ve Payas: Büyük İskender'in Pers imparatoru Darius'u yendiği yerdir. Su depoları, kemerler ve antik kent kalıntıları bulunmaktadır. Antik dönemde Baias adıyla bilinen bölgede, Sokollu Mehmet Paşa Külliyesi görülebilir. Cami, medrese, bedesten, hamam ve kervansaraydan oluşan külliye, plan olarak Mimar Sinan yapılarına benzer. Bu nedenle Sinan tarafından değilse bile, kalfalarından biri tarafından yapıldığı sanılmaktadır.

İSKENDERUN

Issos Savaşı'ndan sonra kurulan kent, Helenistik ve Roma dönemlerinin önemli bir limanıdır. Yörede pek çok kale vardır. Harap Kale, Bakras Kalesi, Sarıseki Kalesi ve Şalen Kalesi, Helenistik dönemlerde yapılmış, daha sonraki dönemlerde ise Bizans ve Haçlılar tarafından onarılarak kullanılmış olan kalelerdir.

Çevrede görülebilecek diğer yerler ise, Reyhanlı'da Kızlar Sarayı, Samandağ'da Seleukeia antik kenti ve Yayladağı'nda Barleam Manastır Kilisesi'dir.