Prostat kanseri nedir ve neden olur? Prostat kanserinin belirtileri nelerdir?

Prostat kanseri, 50 yaşını deviren her erkeğin korkulu rüyası. Uzmanlar, 50 yaşını geçen erkeklerin her yıl düzenli olarak en az bir kez muayene olması gerektiğini belirtiyor. Erken tanı, hastalığın önünü kesebilmek için umut doğurabilir. Üstelik son teknolojiyle hastalığın tedavisi geçmişe oranla daha mümkün. Prostat kanserinin tedavisinde kullanılan radyoterapi ve cerrahi yöntemleri ile aynı oranda başarı sağlanmakta. Her iki tedavinin an etkisi olarak ortaya çıkan idrar tutamama ve iktidarsızlığa radyoterapiden sonra daha az rastlanmaktadır. Prostat kanseri tedavisinde artık "radyoaktif seed uygulaması" adlı yeni bir yöntem gündeme gelmiştir. Bu yöntem daha etkili ve güvenilir olarak görülmektedir.

Radyasyon Onkolojisi Uzmanı Dr. Berrin Öztürk, erkeklerin çok merak ettiği, "prostat kanseri" hakkında; hastalığın nedenleri, belirtileri ve tedavisinde kullanılan yöntemlerle ilgili bir dosya hazırlayarak, şu bilgileri verdi:

Prostat nedir?

Prostat, erkeklerde bulunan bir bezdir. Mesane ve kalın bağırsak yanındadır. Ejakulasyon sırasında ürettiği sıvı ile spermin geçişini sağlar.

Prostat kanseri nedir ve neden olur?

Prostat bezindeki hücrelerin değişerek, anormal olarak çoğalmasıyla prostat kanseri oluşmaktadır. Kanser, yavaş yavaş prostat bezini aşarak, etraftaki dokulara doğru yayılır. Prostat kanserinin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, fazla yağlı besinlerin tüketilmesinin prostat kanseri olma riskini artırdığı belirtilmektedir. Ayrıca, ailesinde prostat kanseri olanlarda prostat kanseri görülme riski çok daha fazladır.

Prostat kanseri en çok kimlerde görülür?

Prostat kanseri, 40 yaşını aşmış erkeklerde, sıklıkla 50 ile 70 yaş arasındakilerde görülmektedir. Türkiye’de sıklığı tam olarak bilinmemekle birlikte, ülke yaş ortalaması artışı ile birlikte sıklığı artmaktadır. Prostat kanseri ABD’de her 9 erkekten birinde görülmektedir.

Prostat kanserinin belirtileri nelerdir?

Prostat kanseri yavaş büyür ve erken dönemde kendini belli etmeyebilir. Hastalık ilerledikçe, idrar yapmakta zorluk, sık idrara çıkma gibi şikayetler başlar. Hastalık ilerlemesi ve kemik gibi organlara yayılması halinde kalça, sırt ve bel ağrısı gibi şikayetler de görülmektedir.

Prostat kanseri erken nasıl teşhis edilir?

ABD’de hastaların büyük çoğunluğunda, prostat kanseri, erken dönemde teşhis edilebilirken, Türkiye’de genellikle ileri aşamalarda, hastalık, prostat bezini aşıp etraf dokulara yayıldığında yada kemik gibi başka organlara sıçradığında teşhis konulmaktadır. Erken dönemde prostat kanseri pek bulgu vermez. Bu nedenle prostat kanserinin erken teşhis edilebilmesi için, özellikle 50 yaşından itibaren erkeklerin yılda bir kez doktoru tarafından 'rektal muayene'den geçmesi ve kanda 'prostat spesifik antijen' dediğimiz, prostat tarafından salgılanan özel bir maddeye bakılması gerekmektedir. Bu maddenin normalin üstünde olması kişinin prostat kanseri olabileceğini göstermektedir. Prostat spesifik antijen, prostat kanseri dışında diğer prostat hastalıklarında da artmış olabilir, bu nedenle daha ileri tanı yöntemlerinden yararlanmak gereklidir.

Prostat kanserinin tedavisi nedir?

Tedavide cerrahi yöntemler veya radyoterapi eşdeğer sonuç vermektedir. Hastaya en uygun tedavinin belirlenmesi için hastalığın ne durumda olduğu, hastanın yaşı, genel durumu ve tedaviye bağlı gelişebilecek yan etkiler göz önüne alınmalıdır. Prostatektomi dediğimiz ameliyat ile prostat bezi ve etraftaki lenf bezleri çıkarılmaktadır. Ameliyat sırasında prostat bezinin yakınında bulunan idrar torbasına giden ve ereksiyondan sorumlu sinirler sıklıkla hasar görmektedir. Bu nedenle ameliyat sonrasında idrar tutamama ve iktidarsızlık gibi yan etkiler sıklıkla meydana gelmektedir.

Radyoterapi nasıl uygulanır ve sonuçları nelerdir?

Diğer bir tedavi yöntemi ise radyoterapidir. Günümüzde radyoterapi modern cihazlar ile 3 boyutlu ve konformal olarak planlanıp, uygulanabilmektedir. Böylelikle prostattaki kanserli doku hedeflenmekte ve buraya yüksek dozlar güvenli olarak verilebilmektedir. Prostat ışınlanırken komşu mesane ve bağırsak gibi normal dokular ise korunabilmektedir. Modern teknikler kullanılarak yapılan radyoterapi sonrası idrar tutamama, iktidarsızlık gibi şikayetler cerrahiye göre çok daha az oranlarda görülmektedir. Ayrıca, oluşan bu tip yan etkiler tıbbi tedavi ile kolaylıkla düzeltilebilmektedir.

Radyoaktif 'seed' uygulaması nedir?

Bir başka yöntem olan bu tedavi tekniğinde radyoaktif kaynaklar doğrudan prostattaki tümörün içine anestezi altında yerleştirilmektedir. Bu uygulama birkaç saat sürmekte ve hasta genellikle aynı gün taburcu edilmektedir. Böylelikle prostata çok yüksek doz ışın uygulanabilirken kaynakların yaydığı radyoaktivite prostat bezi etrafındaki komşu dokulara ulaşırken sıfırlanmaktadır. Bu çok güvenli bir uygulamadır. Bu uygulama sonucunda hasta kesinlikle radyoaktif olmaz ve çevresine radyoaktivite yaymaz.

Hormon tedavisi nedir?

Erkeklik hormonunun prostat kanser hücrelerini geliştirici etkisi olduğu bilinmektedir. Hormon tedavisi ile erkeklik hormonunun salgılanması önlenebilmektedir. Bu, tümörün büyümesine miktar engel olabilmektedir. Ayrıca, hormon tedavisi radyoterapi veya cerrahi öncesi bir kaç ay prostat bezini küçültmek için de kullanılabilmektedir. Hormon tedavisinde sıklıkla iktidarsizlık, sıcak basması, cinsel istekte kayıp gibi yan etkiler görülebilmektedir.

Hangi hastalar hangi tedaviden en çok yarar görmektedir?

Hastanın hangi tedaviyi alacağına, sonrasında ortaya çıkabilecek yan etkiler de göz önüne alınarak, radyasyon onkoloğu ve ürolog birlikte karar vermelidir. Eğer hastalık prostat bezini aşıp çevre dokulara yayılmış ise o zaman hastaya radyoterapi uygulanmalıdır. Eğer kemik gibi başka organlara sıçramışsa, hormon tedavisine ek olarak gerekli bölgelere radyoterapi uygulanabilmektedir.